Vrijheid

We verhuisden halverwege de jaren tachtig naar Zoetermeer. Op de eerste schooldag in groep acht, destijds nog de zesde klas, stelde de meester mij als volgt voor: ‘Dit is Michèle, ze komt uit Duitsland.’ Na een lange stilte klonk een stem, achterin de klas. ‘MOF!!’

Ik ben geboren in Duitsland. In 1974. Mijn vader was beroepsmilitair en hij werkte in Seedorf, een van de voormalige legerplaatsen in Duitsland die neergezet waren om het westen tegen het oosten te beschermen. We verhuisden regelmatig omdat mijn vader werd overgeplaatst. Naar Nederland, naar Duitsland en weer naar Nederland.

In Duitsland was het geen probleem om mij te zijn. Ik zat op een Nederlandse school en de vaders van alle kinderen waren beroepsmilitair. We woonden in een Duitse wijk en ook daar heb ik nooit ervaren dat iemand bezig was met mijn afkomst. In Nederland moest ik mij verantwoorden. ‘Je bent toch in Duitsland geboren? Dan ben je een Duitser!’ Nee, ik heb Nederlandse ouders, ik ben geen Duitse. Onwetendheid leidt tot oordelen.

Na de val van de muur werden langzaam alle Nederlandse enclaves opgeheven. Het was niet meer nodig, de dreiging was geweken. Lange tijd leek het rustig. Maar de afgelopen jaren voel ik een behoefte aan bescherming. Wat er verderop in de wereld gebeurt kan ook hier plaatsvinden.

Het is in ieder geval geen goed idee om angst te voeden met oordeel en haat. Dus probeer ik uit te leggen dat waar je geboren bent, niet bepaalt wie of wat je bent. Wat je doet, laat zien wie je bent. En ook dat is geen statisch gegeven.
Het vraagt dat je blijft kijken naar jezelf. Dat lukt alleen als je oprecht en open blijft luisteren naar anderen.

Ongeveer het moeilijkste wat er is.